Sytuacja, w której policja zatrzymuje osobę, aby doprowadzić ją do zakładu karnego, a ta twierdzi, że nie wiedziała o wydanym wobec niej wyroku, zdarza się częściej, niż mogłoby się wydawać. Wynika to głównie z nieprawidłowości w doręczeniach i niedopilnowania przez nas sprawy – nieinteresowania się dalszym losem postępowania po złożeniu zeznań i niesłusznym uznaniu, że postępowanie umorzono, bo „nikt z policji już do mnie więcej nie dzwonił”. Powyższe argumenty to najczęściej słyszane przeze mnie podczas spotkania z klientem lub bliskimi zatrzymanego, którzy w panice szukają pomocy dla skazanego wyrokiem, o którego istnieniu nie wiedział.
Zatrzymanie przez policję
Policja działa na podstawie nakazu doprowadzenia wydanego przez sąd. Funkcjonariusze nie mogą odstąpić od jego wykonania – ich obowiązkiem jest przewiezienie osoby do zakładu karnego. Dlatego na etapie samego zatrzymania nie ma możliwości powstrzymania doprowadzenia.
Ważne jest natomiast, aby od razu poinformować funkcjonariuszy, że:
- nie wiedzieliśmy o wyroku,
- nie mieliśmy możliwości obrony,
- zamierzamy składać środki prawne (np. wniosek o przywrócenie terminu czy o odroczenie wykonania kary).
- zamierzamy skorzystać z pomocy obrońcy (adwokata lub radcy prawnego) co powinno zostać odnotowane w protokole zatrzymania.
Brak wiedzy o wyroku – co to oznacza?
Prawo przewiduje, że każda osoba ma prawo do obrony i do udziału w postępowaniu. Jeżeli skazany nie wiedział o procesie lub nie odebrał korespondencji z sądu w sposób prawidłowy, istnieje możliwość podważenia skutków wyroku. Najczęstsze sytuacje to:
- doręczenia na nieaktualny adres,
- fikcja doręczenia (list uznany za doręczony, mimo że adresat faktycznie go nie odebrał),
- brak wiedzy o rozprawie i o wydanym wyroku zaocznym.
Na powyższe argumenty nie będziemy się mogli powołać, jeśli np. w toku postępowania nie poinformowaliśmy o zmianie adresu do doręczeń (!)
Jakie środki prawne przysługują osobie zatrzymanej?
Po doprowadzeniu do zakładu karnego można (a w praktyce trzeba) jak najszybciej złożyć odpowiednie pisma do sądu:
Wniosek o przywrócenie terminu do złożenia środka odwoławczego
- składa się go, gdy nie wiedzieliśmy o wyroku i nie mogliśmy wnieść apelacji w terminie.
- termin: 7 dni od momentu, gdy dowiedzieliśmy się o wyroku (np. od zatrzymania).
- wraz z wnioskiem należy złożyć apelację albo inny środek odwoławczy.
Wniosek o wstrzymanie wykonania kary
- Można domagać się, aby sąd wstrzymał wykonanie kary do czasu rozpoznania naszego wniosku o przywrócenie terminu.
- Jeżeli sąd go uwzględni, wykonanie kary może zostać czasowo wstrzymane.
Wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności
- W wyjątkowych sytuacjach (np. choroba, szczególne względy rodzinne) można wnioskować o odroczenie wykonania kary.
WAŻNE (!)
Kara pozbawienia wolności może wynikać z niewykonania przez nas wyroku o charakterze wolnościowym, np. kary ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne (od 20 do 40 godzin miesięcznie). Jeśli nie wiedzieliśmy o wyroku lub nie wykonaliśmy kary ograniczenia wolności, sąd zarządzi jej zamianę na karę pozbawienia wolności. Powyższa sytuacja również skutkować będzie ryzykiem zatrzymania i doprowadzenia do zakładu karnego. W takim przypadku należy niezwłocznie złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania kary oświadczając na piśmie, że podejmiemy się odbywania kary ograniczenia wolności i poddamy wszelkim rygorom z nią związanym.
Kontakt z adwokatem lub radcą prawnym
Najważniejszą czynnością po zatrzymaniu jest jak najszybszy kontakt z adwokatem lub radcą prawnym. Obrońca będzie w stanie ustalić przede wszystkim, dlaczego doszło do naszego zatrzymania oraz zapozna się z aktami sprawy, na podstawie której wydano wyrok. Tylko kompletna wiedza o stanie faktycznym sprawy oraz kontakt z klientem w zakładzie karnym umożliwi sporządzenie odpowiednich wniosków do sądu.
